Keukenmessen: welk mes gebruik je waarvoor

Keukenmessen: welk mes gebruik je waarvoor? Vaak heb je in je keukenla of op je aanrecht verschillende soorten keukenmessen liggen of staan. Welk mes gebruik je nu eigenlijk alleen waarvoor? Ik hoop je met dit artikel iets meer uitleg te geven. Tevens vertel ik ook iets over het onderhoud van je keukenmessen.

Zelf gebruik ik voornamelijk twee soorten messen, tenzij je een aardappelschilmesje en een kartelmes voor brood meerekent. Dan gebruik ik 4 messen het meest in de keuken. Ik gebruik het meest in de keuken naast de twee andere genoemde messen een koksmes en een Santoku’s mes.

Verschillende soorten keukenmessen

Koksmessen

Het meest bekende mes in de keuken is waarschijnlijk wel het koksmes. Een koksmes is namelijk echt een alleskunner. Een koksmes kan namelijk gebruikt worden voor zowel het snijden van groente, verse kruiden, vlees of vis. Koksmessen kunnen behoorlijk variëren in lengte. Deze messen zijn verkrijgbaar in lengtes van ongeveer 15 centimeter oplopend tot wel 35 centimeter. Een koksmes heeft een stevig en niet flexibel lemmet. Vaak hebben koksmessen ook een iets hoger lemmet waardoor je gemakkelijk met je wijsvinger op het lemmet kan steunen tijdens het snijden. Hierdoor heb je veel controle over je mes. Zelf heb ik meerdere formaten koksmessen. De kleinere gebruik ik voor het snijden van vlees terwijl ik de grotere juist weer gebruik voor het snijden van groenten en het hakken van verse kruiden en knoflook. Maar ook voor het fijn snipperen van bijvoorbeeld uien.

Officemes

Na het koksmes is het officemes een veelgebruikt mes in de keuken. Je kunt dit mes het beste vergelijken als het kleine broertje van het koksmes. Ook dit mes kan voor verschillende doeleinde gebruikte worden. Dit mes is licht in gewicht en ligt prettig in de hand. De lengte van deze messen liggen meestal tussen de 9 en 13 centimeter. Met dit mes kan je ook prima groente en/of fruit schillen.

Schilmes

Een veelgebruikt keukenmes is natuurlijk het schilmes. Veel mensen vinden dit mes fijner om groente en/of fruit mee te schillen dan het officemes. Dit komt omdat dit keukenmes een stuk kleiner is en daardoor voor veel mensen handzamer is. De lengte van dit keukenmes ligt tussen de 5 en 8 centimeter. Een schilmes is vlijmscherp! Wanneer je een schilmes wilt om aardappels te kunnen schillen heb je een schilmes nodig met een rechte vorm. De schilmesje die een gebogen vorm hebben zijn meer geschikt voor groente/fruit met veel rondingen. De gebogen mesjes worden vaak ook wel tourneermesjes genoemd.

Kartelmes

De naam verklapt het natuurlijk al, een kartelmes heeft kartels. Een kartelmes wordt vooral gebruikt voor het snijden van brood, taart en cake. Doordat de druk tijdens het snijden zich concentreert op de kartels wordt het product niet naar beneden gedrukt. Een kartelmes is vaak redelijk lang met een gemiddelde lengte van 20 tot 30 centimeter. Hoe langer het kartelmes is hoe minder bewegingen er nodig zijn om het product te snijden hoe mooier het product in vorm blijft.

Fileermes

Een fileermes wordt gebruikt om vlees of vis in hele dunne reepjes te kunnen snijden. Tevens is dit mes zeer geschikt voor het verwijderen van graten uit een vis of om voorzichtig de huid van een vis te kunnen snijden. Meestal zijn fileermessen wat flexibel. Hierdoor kan je goed met je mes sturen. Fileermessen zijn verkrijgbaar in verschillende lengtes variërend van 10 tot ongeveer 20 centimeter.

Hakbijl

Dit mes gebruik ik zelf nooit maar Jan Willem soms wel. Een hakbijl of netter omschreven een hakmes is uitermate geschikt voor het hakken van botten en gewrichten. Ideaal dus voor spareribs of bijvoorbeeld kippenbouten. Een hakmes is ook geschikt voor het snijden van harde groente. De lengte van van dit soort messen ligt meestal tussen de 15 en 20 centimeter.

Vleesmes

Een vleesmes wordt ook wel trancheermes genoemd. Dit mes is ideaal om vlees en/of vis mee te snijden. Door het smalle en lange lemmet van een vleesmes kan je het vlees/vis heel goed in één keer snijden. Hierdoor trek je het vlees (of vis) niet kapot en blijft het vlees/vis niet aan je mes plakken. De meeste vleesmessen zijn zo rond de 20 centimeter. Ikzelf gebruik voor mijn kipfilet te snijden in blokjes alleen een iets kleiner vleesmes. Dit vind ik voor blokjes te snijden wat makkelijker.

Japanse messen

Een keukenmes wat mensen vaak heel erg mooi vinden qua uiterlijk zijn Japanse messen. Wat is nu precies het verschil tussen Japanse messen en de meeste Europese messen? Japanse koksmessen zijn gemaakt van harder staal en deze messen worden in een scherpere hoek gesneden. Hierdoor zijn Japanse messen een stuk scherper en blijven ze ook langer scherp bij gebruik. Europese koksmessen kan je vaak zelf slijpen met een messenslijper. Japanse messen vragen wel echt om een andere methode. Het beste kun je deze messen slijpen met een wetsteen of slijpsteen. Japanse messen worden vaak met de hand gemaakt en daardoor is ieder mes uniek. Ze zijn vaak qua uiterlijk ook erg opvallend. Zowel het lemmet als het handvat.

De meest bekende Japanse messen zijn Santoku’s en Nakiri’s. Het Santoku mes is geschikt voor drie doeleinden. Je kunt met dit mes snijden, trancheren en hakken van zowel groente als vlees als vis. Echt een allrounder in de keuken dus! Vaak zitten er kuiltjes aan de zijkant van het mes. Die kuiltjes heten ‘granton’. Deze kuiltjes zorgen voor lucht tussen het mes en het gesneden product. Hierdoor blijft je eten niet aan je mes plakken tijdens het snijden. Het Nakiri mes is echt een traditioneel Japans groente mes. Met dit mes kan je echt flinterdun je groente snijden.

Schoonmaken van keukenmessen

Net zoals geldt voor je pannen schoonmaken is het ook zeer aan te raden om je keukenmessen met de hand af te wassen. Gebruik hiervoor een milde zeep en een zachte spons. (gebruik nooit een schuurspons!) Droog het mes vervolgens voorzichtig maar wel goed droog met een theedoek. Veel leveranciers vermelden dat hun messen vaatwasbestendig zijn. Echter kunnen vaatwastabletten wel degelijk sneller de kwaliteit van je mes achteruit laten gaan dan wanneer je je mes met de hand afwast. Ook kan door de hitte van de vaatwasser het hout van je handvat beschadigen.

Daarbij kan ook het lemmet (snijgedeelte) in de vaatwasser sneller een beschadiging oplopen wanneer je mes stoot tegen ander bestek in de bestekbak. Hierdoor zal je mes minder scherp zijn en kan het sneller roestplekjes krijgen. Wil je toch je mes in de vaatwasser reinigen zet het mes dan met het snijgedeelte rechtop in de bestekbak. Wees dan wel heel voorzichtig met de vaatwasser uitruimen. De kans dat je jezelf openhaalt is natuurlijk wel een stuk groter hierdoor. Maak ook altijd je mes extra droog met een theedoek wanneer de vaatwasser klaar is. Zo verklein je de kans op eventuele roestplekjes.

Opbergen van keukenmessen

Misschien voor de hand liggend maar bewaar je keukenmessen nooit los in de keukenla. Wanneer de messen los in een keukenla liggen loop je het risico dat je mes in aanraking komt met andere (harde )voorwerpen. Hierdoor kan het snijblad beschadigen en daardoor zal je mes minder scherp worden.

Het is voor jezelf ook niet handig en behoorlijk gevaarlijk! De kans dat je jezelf snijdt met het zoeken en pakken van het mes wat je wilt gebruiken is behoorlijk groot. Maar hoe kan je dan het beste je keukenmes bewaren? Zelf bewaren wij onze keukenmessen in een messenrek die in onze keukenla past. Beter is echter om je messen te bewaren aan een messenmagneet. Door je keukenmessen te bewaren op een messenmagneet verklein je enorm de kans op het beschadigen van je mes.

Veel mensen bewaren hun messen in een messenblok op het aanrecht. Dit is heel handig qua gebruik en het staat heel gaaf maar het is eigenlijk wel minder goed voor je keukenmessen. Dit komt omdat ze de snede kunnen beschadigen bij het in- of uitnemen van de mes(sen).

Welke snijplank is het beste voor je keukenmes: plastic of hout?

Eigenlijk is hier niet éénduidig een antwoord op te geven. Een houten snijplank is namelijk heel fijn voor je keukenmes maar dit is wel afhankelijk van het soort hout. Sommige houtsoorten zijn eigenlijk te hard voor je keukenmes. Dit geldt bijvoorbeeld voor bamboe. Wanneer je snijplank te hard is zal je mes sneller bot worden. Japanse messen kunnen echter wel weer goed gebruikt worden op een bamboe snijplank. Zoals eerder beschreven in dit artikel zijn Japanse messen namelijk super sterk.

Een kunststof plank is geschikt voor ieder keukenmes. Een nadeel ten opzichte van een houten plank kan zijn dat een kunststof plank sneller wegglijdt tijdens het snijden. Dit kun je echter prima oplossen door een ietwat vochtige theedoek onder de snijplank te leggen.